کسانی که کشور فرانسه را برای مهاجرت تحصیلی انتخاب کرده‌اند، به‌منظور دریافت پذیرش از دانشگاه‌های فرانسه و تحصیل در رشتۀ دلخواهشان، در زمان تعیین‌شده مدارک مربوط به هر دانشگاه و مؤسسۀ آموزشی را باید ارائه دهند. البته بدون داشتن مدرک زبان و با اقدام برای شرکت در دوره‌های زبان فرانسه نیز به‌‌راحتی به این کشور می‌توان رفت؛ اما ممکن است از‌جمله افرادی باشید که می‌خواهید از همان ابتدا و بدون گذراندن دوره‌های زبان در دانشگاه‌های فرانسه تحصیل کنید. برای این کار، به گذراندن یکی از آزمون‌های معتبر فرانسه و کسب مدرک نیاز دارید. یکی از مدارک مهمی که امتیاز چشمگیری برای دریافت پذیرش و حتی شرکت در برخی برنامه‌های مهاجرتی کانادا به‌حساب می‌آید، مدرک زبان فرانسوی است که برای دریافت آن آزمون‌های زیادی برگزار می‌شود. این آزمون‌ها شیوه‌های نمره‌دهی و استانداردهای متفاوتی دارند و کسب نمرۀ قبولی در هرکدام میزان تسلط داوطلبان بر این زبان را نشان می‌دهد. به‌عبارت‌دیگر، دانش زبان فرانسوی متقاضیان تحصیل در فرانسه براساس نوع مدرک و آزمونی سنجیده می‌شود که در آن شرکت کرده‌اند. سیم آخر در این مقاله می‌کوشد آزمون‌های زبان فرانسه را معرفی کند تا راهنمای جامعی برای دانشجویان بین‌المللی باشد.
آزمون DELF
آزمون DELF یکی از آزمون‌های زبان فرانسه است که برای سطح زبانی A1 (مبتدی) تا B2 (متوسط) طراحی شده است و چهار آزمون را شامل می‌شود:DELF A1، DELF A2، DELF B1 وDELF B2 . از مدرک آزمون DELF برای پذیرش از دانشگاه‌ها یا کار در مشاغل کشور فرانسه می‌توان استفاده کرد. دیگر نکتۀ مهم اینکه قبولی در تمام رشته‌های تحصیلی مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه‌های فرانسه مستلزم ارائۀ مدرک B2 فرانسوی است؛ اما ارائۀ مدرک سطح B1 نیز برای بعضی از دانشگاه‌های فرانسه در مقطع کارشناسی پذیرفتنی است. ناگفته نماند استخدام نیروهای غیربومی در بیشتر مشاغل فرانسوی مستلزم داشتن مدرک B1 و B2 فرانسوی است.
آزمون TCF
آزمون معتبر TCF یکی دیگر از آزمون‌های فرانسوی محسوب می‌شود که برای سنجش داوطلبان پرسش‌هایش را به دو بخش اجباری (Compulsory) و انتخابی (Optional) تقسیم کرده است. بخش اجباری آزمون ۸۰ پرسش چندگزینه‌ای را دربر می‌گیرد که میزان سختی آن از سطح A1 تا C2 است و بخش انتخابی آن نیز بخش‌های مکالمه و شنیداری را شامل می‌شود. درادامه، با بخش‌های مختلف این آزمون بیشتر آشنا خواهیم شد.
بخش اجباری (Compulsory)
بخش اجباری این آزمون شامل بخش‌های شنیداری و ساختار زبانی (گرامر و لغات) و خواندن است.
شنیداری
بخش شنیداری از ۳۰ پرسش تشکیل شده است و داوطلبان در ۲۵ دقیقه به آن‌ها باید پاسخ دهند. پرسش‌های این بخش از سطح آسان (تشخیص عنوان مکالمه) تا سطح سخت (فهم متن شنیداری پخش‌شده با سرعت سریع) متغیرند و این موضوع‌ها را دربر می‌گیرند:
۱. تشخیص و فهم اطلاعات اصلی مکالمه‌های روزمره (دیالوگ، مصاحبه، گفت‌وگو، مکالمه‌های تلفنی و...)؛
۲. تشخیص عنوان مکالمه؛
۳. فهم نکته‌های اصلی متن شنیداری با موضوع‌های آشناتر؛
۴. فهم ایده‌های اصلی در متن‌های شنیداری با موضوع‌های پیچیده‌تر؛
۵. تشخیص دامنۀ گسترده‌ای از اصطلاح‌ها؛
۶. فهم متن شنیداری پخش‌شده با سرعت سریع.
ساختار زبانی (گرامر و لغت)
در بخش ساختار زبانی (گرامر و لغت)، داوطلبان ۲۰ دقیقه فرصت دارند تا به 2۰ پرسش گرامر و لغت پاسخ دهند. پرسش‌های این قسمت به سه دسته تقسیم می‌شوند:
۱. تشخیص اشتباه‌های لغوی یا کاربردی زبان؛
۲. انتخاب معادل برای اصطلاح یا عبارت گرامری؛
۳. انتخاب فرمول صحیح دربارۀ شرایط ارتباطی.
خواندن
در بخش خواندن، داوطلبان به ۳۰ پرسش در ۴۵ دقیقه باید پاسخ دهند. این پرسش‌ها عبارت‌اند از:
۱. فهم نام‌ها و واژه‌های آشنا و جمله‌های بسیار سادۀ کاربردی در ارتباطات؛
۲. فهم اطلاعات موجود در متون تبلیغاتی، منوها، جدول‌های زمانی، آینده‌نامه‌ها و...؛
۳. فهم اطلاعات دربارۀ افراد و حقایق و رویدادهای مختلف؛
۴. فهم متون نوشته‌شده به زبان روزمرۀ مرتبط با کار و زندگی روزانه؛
۵. فهم مقاله‌ها و گزارش‌ها دربارۀ موضوع‌های ملموس و انتزاعی؛
۶. فهم متن‌های واقعی و ادبی طولانی به‌همراه اصطلاح‌های تخصصی.
بخش انتخابی (Optional)
بخش انتخابی آزمون TCF دو بخش مکالمه و نوشتاری را شامل می‌شود که درادامه، بیشتر درباره‌شان سخن خواهیم گفت.
مکالمه
در قسمت مکالمه، داوطلبان با یکی از مسئولان برگزاری امتحان ۱۵ دقیقه تک‌نفره مصاحبه می‌کنند و سختی پرسش‌های مطرح‌شده از سطح A1 تا C2 است. این مصاحبه ضبط می‌شود و سازمان CIEP نیز آن را ارزیابی می‌کند. پرسش‌های این مکالمه موضوع‌هایی همچون توصیف مکان‌ها، تجربه‌ها، رویدادها و برنامه‌ها و ارائۀ دیدگاه‌هایی دقیق و ساختاری دربارۀ یک ایده را شامل می‌شود.
نوشتاری
برای بخش نوشتاری، ۱۰۰ دقیقه در نظر گرفته شده است تا داوطلبان به پرسش‌هایی از سطح A1 تا C2 در شش دستۀ مختلف پاسخ دهند:
۱. نوشتن پیامی ساده (حدود ۴۰ واژه)؛
۲. نوشتن نامه (حدود ۸۰ واژه)؛
۳. مقایسۀ دو دیدگاه (۱۰۰ تا ۱۲۵ واژه)؛
۴. بازنویسی ایده‌های اصلی در سند (حدود ۱۰۰ واژه).
آزمون TEF
آزمون TEF برای آن دسته از داوطلبان بزرگ‌تر از شانزده سالی طراحی شده است که قصد دارند مدرک زبان فرانسوی‌شان را به سازمان‌های آموزشی ارائه دهند. نتایج این آزمون دو سال اعتبار دارد و نمره‌های آن شش سطح A1تا C2 را دربر می‌گیرد. شایان ذکر است بعد از گذشت دو ماه از اتمام انقضای مدرک TEF، شرکت در آزمون زبان دیگر بدون مشکل خواهد بود.
آزمون TFI
آزمون TFI به‌گونه‌ای طراحی شده است که دانش زبانی داوطلبان را در تمامی سطوح بسنجد و نمرۀ آن نشان‌دهندۀ توانایی داوطلبان در برقراری ارتباط با افراد مختلف در زندگی روزمره و محیط کاری است. آزمون TFIبه دو شکل کتبی و چندگزینه‌ای و در دو بخش شنیداری و خواندن برگزار می‌شود و تعداد کل پرسش‌های آن ۱۸۰ است (۹۰ پرسش در هر بخش).
فهم شنیداری
بخش شنیداری آزمون TFI از سه قسمت پرسش و دیالوگ و مکالمه تشکیل شده است که هرکدام از این بخش‌ها فایل صوتی خاص خود را دارند و داوطلبان باید طبق مطالبی که شنیده‌اند، به پرسش‌های مطرح‌شده پاسخ دهند.
بخش خواندن
در بخش خواندن، داوطلبان تعدادی متن و جمله را باید مطالعه کنند و براساس آن‌ها، به پرسش‌هایی در سه بخش تکمیل متن و جمله‌های ناتمام و خواندن متن پاسخ دهند.
آزمون TCF DAP
دانشجویان بین‌المللیِ علاقه‌مند به تحصیل رشتۀ معماری در مقطع کارشناسی در آزمون TCF DAP باید شرکت کنند. این آزمون شامل سه بخش شنیداری و ساختارهای زبانی و خواندن است و آن را CIEP برگزار می‌کند. ناگفته نماند دارندگان سطح B2 آزمون DELF و مدرک DALF از شرکت در آزمون TCF DAP معاف هستند.
آزمون DALF
آزمون DALF ویژۀ داوطلبانی است که بر زبان فرانسوی بسیار مسلط‌اند. این آزمون تا حدود زیادی به آزمون DELF شباهت دارد و در دو سطح طراحی شده است: یکی برای سطح C1 و دیگری برای سطح C2. ناگفته نماند مدرک C1 برای برخی از رشته‌های تحصیلی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در فرانسه و نیز ارزیابی سطح زبان فرانسه دانش‌آموزان دبیرستانی موردنیاز است.
آزمون DFP
آزمون DFP دانش داوطلبان در به‌کار‌گیری زبان فرانسه در زمینه‌های مختلف شغلی را می‌سنجد و از پرسش‌های شفاهی و نوشتاری تشکیل شده و مدت زمان اعتبار مدرک آن نامحدود است. افرادی که به‌دنبال شغل در فرانسه در زمینه‌های کسب‌وکار، پزشکی، علوم‌وفناوری، گردشگری، رستوران و هتل، مُد و حقوق هستند، با شرکت در این آزمون و کسب مدرک آن، بخت فراوانی در پیداکردن شغل مدنظرشان خواهند داشت. گفتنی است مجموعۀ برگزارکنندۀ این آزمون Paris Chamber of Commerce and Industry است.
آزمون TCF ANF
آزمون TCF ANF مناسب داوطلبانی است که قصد دارند ازطریق ازدواج یا به‌صورت عادی شهروندی (Citizenship) کشور فرانسه را دریافت کنند. TCF ANF را مانند سایر آزمون‌های یادشده سازمان CIEP برگزار می‌کند و داوطلبان برای ثبت‌نام در این آزمون به نزدیک‌ترین مرکز آزمون تأییدشده باید مراجعه کنند. آزمون TCF ANF بخش‌های فهم شنیداری و مکالمه را شامل می‌شود و دریافت شهروندی این کشور با استفاده از مدرک آن مستلزم کسب مدرک B2است.