تاریخچه برق در ایران

اولین نیروگاه دولتی برق در سال 1264 شمسی یعنی 6 سال پس از اینکه توماس ادیسون نخستین لامپ را اختراع کرد ساخته شد ، این اقدام به دستور ناصر الدین شاه قاجار و توسط محمدحسین امین الضرب به ایران وارد شد. 

این نیروگاه برق کاخ گلستان را تامین می کرد . در سال 1284 نخستین نیروگاه خصوصی برق شهری توسط مرحوم حاج حسین مهدوی به قدرت ۴۰۰ کیلووات از نوع حرارتی در شهر تهران نصب و راه اندازی شد.

امین الضرب نخستین کسی بود که با دریافت یک امتیازنامه معتبر اقدام به احداث نیروگاه برق شهری در ایران کرد. این نیروگاه در ۲۴ ساعت فقط ۶ ساعت برق ۲۲۰ ولت تک فاز، و ۳۸۰ ولت سه فاز متناوب مشترکین آن زمان را تأمین می کرد. چنانچه از امتیازنامه حاج حسین امین الضرب بر می آید در این امتیازنامه برپایی کارخانه های برق، آجرسازی و نجاری یک جا به وی واگذار شده بود.

همچنین از حدود سال ۱۳۰۳ بخش های خصوصی دیگری از جمله کارخانه های آرد، ریسندگی، نساجی و برخی شهرداری ها، در شهرهای مختلف ایران نسبت به راه اندازی نیروگاه های کوچک از نوع دیزل و حرارتی برای تأمین بخشی از برق روشنایی مناطق شهری اقدام کردند.

در سال ۱۳۱۶ نخستین نیروگاه برق دولتی به قدرت ۶۴۰۰ کیلووات از نوع حرارتی، توسط بلدیه تهران در شمال شرقی بیرون دروازه دوشان تپه  راه اندازی شد و بعدهانیروگاه های دیزلی و حرارتی به این نیروگاه اضافه شد.

بعضی از این نیروگاه ها تا سال ۱۳۴۷ جهت تولید و عرضه نیروی برق مورد بهره برداری قرار می گرفت. با راه اندازی نیروگاه های آبی مربوط به سد امیرکبیر، سد دز، سد سفید رود، حرارتیآلستوم  و فرح آباد در سال ۱۳۴۸ و در نتیجه تولید نیروی برق کافی، نیروگاه برق دوشان تپه از مدار خارج شد.